Διατροφή & ρευματικά νοσήματα

Η σημασία του τι και πόσο τρώμε είναι διαφορετική στο κάθε ρευματικό νόσημα, συνολικά πάντως ο ρόλος της διατροφής στα ρευματικά νοσήματα είναι σημαντικός, είναι όμως μάλλον υπερ-εκτιμημένος: 

• Ιδιαίτερη σημασία έχει στην ουρική αρθρίτιδα. Διατροφή πλούσια σε πουρίνες (κόκκινο κρέας, αλκοόλ, οστρακοειδή) έχει επιβαρυντική σημασία για τα επίπεδα ουρικού οξέος στον ορό και τις κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας. Τα τελευταία πάντως χρόνια, ο ρόλος της διατροφής φαίνεται να ΜΗΝ είναι τόσο σημαντικός όσο παλαιότερα, με την γενετική προδιάθεση να έχει πλέον τον πιο σημαντικό ρόλο (1). Στα άτομα πάντως με υπερουριχαιμία συνιστάται σοβαρά προοδευτική (όχι απότομα) απώλεια σωματικού βάρους και καλή ενυδάτωση, κυρίως σε περίπτωση νεφρολιθίασης από ουρικό οξύ
• Για την ρευματοειδή αρθρίτιδα, υπάρχουν κάποιες εργασίες που δείχνουν ΚΑΠΟΙΑ βελτίωση στον πόνο και στην ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών με την εφαρμογή Μεσογειακής δίαιτας (2) (φρούτα, λαχανικά, φυτικές ίνες, δημητριακά, ελαιόλαδο, ψάρι, χαμηλή πρόσληψη επεξεργασμένων τροφών και κορεσμένου λίπους), η δράση όμως είναι μικρή και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να αποτελεί μοναδική ή κύρια θεραπευτική επιλογή. Ω-3 λιπαρά, φλαβονοειδή ή αντιοξειδωτικά (βιταμίνη Α,C, E, σελήνιο) έχουν ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ κάποιες αντιφλεγμονώδεις δράσεις, η πραγματική τους όμως αξία σε μια ενεργό ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι ελάχιστη
• Για την οστεοαρθρίτιδα, όλες οι σύγχρονες διεθνείς συστάσεις τονίζουν έντονα την σημασία της απώλειας βάρους σε παχύσαρκους ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος ή ισχίου (3)
• Σε ασθενείς με οστεοπόρωση, η διατροφή φαίνεται να έχει μια βαρύτητα,  αφού κάθε ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει συμπληρωματικά της βασικής θεραπείας 1000 mg ασβεστίου και 800 IU βιτ D3 (από τη διατροφή ή από συμπληρώματα). Αντίθετα, σε άτομα χωρίς οστεοπόρωση ή αυξημένο καταγματικό κίνδυνο, η χορήγηση ασβεστίου-ΒιτD δεν προσφέρει κάτι, όπως και όταν χορηγούνται στην οστεοπόρωση ως μονοθεραπεία (χωρίς βασική θεραπεία πχ διφωσφονικά) (4)

Διατροφικά συμπληρώματα ή βιταμίνες γενικά δεν συνιστώνται και δεν έχει σοβαρά αποδειχθεί ότι είναι σε θέση να επηρεάσουν την ανοσολογική επάρκεια ή την εξέλιξη ενός ρευματικού νοσήματος, κυρίως αυτών με φλεγμονώδη βάση.

Σε γενικές γραμμές συνιστάται υγιεινή διατροφή, πλήρης (αν δεν υπάρχει κάποια αντένδειξη πχ ΣΔ, δυσλιπιδαιμίες κα), με προσοχή στον έλεγχο του σωματικού βάρους και κυρίως στην πρόληψη και αντιμετώπιση δυσλιπιδαιμίας, η οποία οδηγεί σε αθηρωμάτωση και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, στον οποίο οι ασθενείς με αυτοάνοσα- φλεγμονώδη ρευματικά νοσήματα βρίσκονται ήδη σε αυξημένο κίνδυνο, λόγω παρουσίας φλεγμονώδους διεργασίας

1. Major Tanya J, Topless Ruth K, Dalbeth Nicola, Merriman Tony R. Evaluation of the diet wide contribution to serum urate levels: meta-analysis of population based cohorts BMJ 2018; 363 :k3951. Published 10 October 2018)

2. Forsyth C, Kouvari M, The effects of the Mediterranean diet on rheumatoid arthritis prevention and treatment: a systematic review of human prospective studies. Rheumatol Int. 2018 May;38(5):737-747. doi: 10.1007/s00296-017-3912-1. Epub 2017 Dec 18.

3. Kolasinski, S.L., Neogi, T., et al. (2020), 2019 American College of Rheumatology/Arthritis Foundation Guideline for the Management of Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee. Arthritis Care Res. doi:10.1002/acr.24131. First published: 06 January 2020

4. Bolland Mark J, Leung William, Tai Vicky, Bastin Sonja, Gamble Greg D, Grey Andrew et al. Calcium intake and risk of fracture: systematic review BMJ 2015; 351 :h4580